ایران به‌عنوان یکی از کشورهایی با فرهنگ بسیار غنی و تاریخ بلند، معماری بسیار متنوعی دارد که از دوران باستان تا به امروز ادامه داشته است. در سال‌های اخیر، با پیشرفت روزافزون جامعه و نیاز به فضاهای شهری، نیاز به معمارانی با توانایی‌های خلاقانه و نوآوری بیشتر احساس شده است.
در این راستا، معماران زنی که همواره در سایه معماران مرد قرار داشته‌اند، در حال ظهور هستند و از توانمندی‌های خود در طراحی فضاهای شهری، مسکونی و تجاری بهره می‌برند.
در این مقاله، به بررسی زندگی و آثار برخی از معماران برتر زن ایرانی پرداخته خواهد شد. این معماران با توانایی‌های بیشتر در زمینه‌های مختلف معماری، از جمله طراحی فضاهای شهری، مسکونی، تجاری و فضاهای عمومی، به‌عنوان نمونه‌هایی از خلاقیت و نوآوری در معماری ایران شناخته شده‌اند.
باتوجه‌به تجربیات و دیدگاه‌های زنان معمار ایرانی می‌توان به نحوه بهبود و پیشرفت فضاهای شهری و مسکونی کشورمان کمک کنیم و در کنار آن‌ها به‌سوی یک آینده بهتر و زیباتر حرکت کنیم.
معرفی معماران برتر زن ایرانی
بی شک زنان ایرانی یکی از هنرمند‌ترین و البته بااستعدادترین زنان جهان هستند. در شغل معماری هم این موضوع کاملاً مشهود بوده و شاهد هستیم که سازه‌هایی زیادی با معماری‌های خاص توسط زنان معمار برتر ایرانی طراحی و به اجرا درآمده‌اند. شناخت این افراد کمک می‌کند بهتر متوجه شویم که نقش زنان در این زمینه چقدر پررنگ و مهم است.
باتوجه‌به این توضیحات در ادامه با ما همراه باشید تا با چند مورد از این زنان معمار ایرانی بهتر آشنا شوید.
شماره یک: لیلا عراقیان
نفر اول از لیست زنان معمار ایرانی، خانم لیلا عراقیان است. او یکی از جوان‌ترین و البته بااستعدادترین معماران ایرانی است. شهرت لیلا عراقیان در واقع از زمانی اتفاق افتاد که او طراحی خاص و زیبایی را برای پل طبیعت تهران ارائه کرد. به‌واسطه همین طرح، لیلا عراقیان علاوه بر ایران، بلکه در جهان به شهرت رسید.
لیلا عراقیان از دانشگاه شهید بهشتی تهران فارغ تحصل شد. او برای کارشناسی ارشد به کشور کانادا رفت و مدرک ارشد خود را از دانشگاه UBC کانادا کسب کرد.
طراحی پل طبیعت تهران توسط لیلا عراقیان در سال ۱۳۸۹ اتفاق افتاد و شاید خود او هم در ابتدا تصور نمی‌کرد این طرح و ایده پیشنهاد تا این حد محبوب باشد. پل طبیعت تهران جز ۵ انتخاب برتر در مسابقه معتبر معماری شهری شد. این مسابقه در سال ۲۰۱۵ و در شهر نیویورک انجام شد.
شماره دو: نکتار پاپازیان
نکتار پاپازیان یکی از اولین زنان معمار ایرانی بود که توانست به شهرت زیادی دست پیدا کند. او متولد شهر اراک بود و مدرک فارغ التحصلی خود را از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران کسب کرده بود. در ادامه او برای ۱۰ سال به کشور فرانسه نقل‌مکان کرد. در همین مدت نکتار پاپازیان مشغول تحصل در دانشگاه بوزار پاریس بود و از این طریق تجربیات بسیار جدید و خوبی به دست آورده بود.
همچنین او در همین بازه زمانی و هم زمان با تحصیلش در دفاتر معماری شهر پاریس هم مشغول به کار شد. این تجربه کاری باعث شد تا نکتار پاپازیان دانش معماری بسیار بیش‌تری به دست آورد.
نکتار پاپازیان در طرح‌های معماری بسیاری شراکت داشت و بسیاری از آن‌ها را خود او به اتمام رساند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به دانشگاه جندی‌شاپور، بخش‌هایی از دانشگاه تبریز و دانشگاه جامع بوعلی سینا اشاره کرد.
شماره سه: نسرین سراجی
سومین نفر از زنان معمار ایرانی، نسرین سراجی است. او از سال ۱۳۵۳ در دانشکده پزشکی دانشگاه اصفهان مشغول به تحصیل شد. پس از آن تصمیم به تحصیل در رشته معماری گرفت و برای این منظور انجمن معماری لندن را انتخاب کرد. مدرک معماری او در سال ۱۳۶۲ از سمت انجمن معماری لندن صادر شد و نسرین سراجی به لیست معماران ایرانی پیوست.
فعالیت حرفه‌ای او در کشورهای انگلیس و فرانسه ادامه داشت و در همین راستا، دفتر معماری خود را هم تأسیس کرد. همچنین نسرین سراجی در ۱۳۶۹ برنده رتبه اول مسابقه طراحی موقت آمریکا شد. برنده‌شدن در این مسابقه یکی از دلایل اصلی شهرت نسرین سراجی بود.
افتخارات نسرین سراجی بسیار زیاد است و از جمله آن‌ها می‌توان به کسب مدال نقره از انجمن فرانسه در سال ۱۳۸۸ اشاره کرد. استودیو طراحی نسرین سراجی هنوز هم پابرجاست و طراحی‌های بسیار فاخری از این استودیو به اجرا درآمده‌اند.
از جمله کارهای حرفه‌ای او می‌توان به انستیتو سلطنتی معماران بریتانیا RIBA در سال 1983 و ثبت صفحه ARB معماری بریتانیا در سال 1983 اشاره کرد. به‌طورکلی نسرین سراجی یک معمار معروف زن مشهور ایرانی است که توانست به‌خوبی اثبات کند زنان هم در این زمینه توانایی‌های خاصی دارند.
شماره چهار: گیسو و مژگان حریری
از جمله زنان معمار ایرانی می‌توان به خواهران خوش‌ذوق حریری اشاره کرد. گیسو حریری در سال ۱۹۸۰ از دانشگاه کرنل فارغ تحصیل شد و هر دو آن‌ها از همان جوانی با شرکت در مسابقات مختلف سعی داشتند تا تجربیات جدید کسب کنند.
گیسو حریری پس از مدتی که فارغ تحصل شد، با شرکت‌ها و دفاتر معماری مختلف در سانفرانسیسکو و نیویورک به همکاری پرداخت تا این که در نهایت دفتر معماری حریری و حریری را تأسیس کرد.
مژگان حریری هم در سال ۱۹۸۱ فارغ تحصیل شد و در دوران تحصل هم تحت‌نظر کالین رو به تدریس پرداخت. مزگان حریری مدرک کارشناسی ارشد طراحی شهری خود را در سال ۱۹۸۳ از دانشگاه کرنل به دست آورد.
از جمله سازه‌های طراحی شده توسط استودیوی حریری و حریری می‌توان به ساختمانی اشاره کرد که تحت عنوان، آپارتمانی بر فراز ابرها شناخته می‌شود، اشاره کرد. البته که این تنها یکی از شاهکارهایی بود که توسط این دو خواهر به ثمر رسید و استودیو معماری آن‌ها از آن زمان تا کنون توانسته آثار زیادی را خلق کند که در سطح جهانی بسیار جذاب و حرفه‌ای هستند.
در این مقاله ما چهار مورد از زنان معمار ایرانی را معرفی کردیم، اما شما می‌توانید در بلاگ « معماران ایرانی معاصر » با موارد بیش‌تری آشنا شوید.
زنان معمار ایرانی در لیست حرفه‌ای‌ترین معماران معاصر ایران
شاید به نظر برسد که محدودیت‌های موجود برای زنان ایرانی باعث شده که در زمینه معماری و خلق اثرهای جدید ورود نکرده باشند، اما این طور نیست. امروزه می‌توان لیست طولانی از نام زنان معماری ایرانی را معرفی کرد که توانسته‌اند در این زمینه پیشرفت زیادی داشته باشند. معمار زن ایرانی از جمله معماران برتر در سطح جهانی شناخته می‌شود.
اگر کمی به دنبال این موضوع باشید می‌توانید علاوه بر ایران در کشورهای دیگر هم آثار و سازه‌هایی را پیدا کنید که توسط زنان معمار ایرانی طراحی شده‌اند. انواع شرکت معماری تأسیس شده توسط این زنان امروز هم در حال فعالیت هستند و ساختمان‌هایی با معمار خاص به اجرا در می‌آورند.
به‌طورکلی این روزها معماری محبوبیت زیادی پیدا کرده است و شاهد هستیم که ساختمان‌ها با طراحی‌های متفاوتی ساخته می‌شوند. البته باید به یاد داشته باشید که معمار بسیار سیال است و زمینه‌های شغلی مختلفی را شامل می‌شود.
