معرفی سبک معماری اسلامی

معماری اسلامی یکی از مشهورترین سبک های معماری در جهان است. مساجد ، آرامگاه ها ، حمام ها ، کاخ ها و قلعه ها از انواع سبک معماری اسلامی است که در ایران نیز به وفور دیده می شود. اگر تمایل دارید تا با سبک معماری اسلامی و ویژگی های آن آشنا شوید در این مقاله با ما همراه باشید.

 تاریخ معماری اسلامی

سبک معماری اسلامی از قرن هفتم میلادی در جهان اسلام رواج داشته است.  معماری اسلامی  شامل سبک های سکولار و مذهبی از تاریخ صدر اسلام تا به امروز است. معماری اولیه اسلامی تحت تأثیر معماری رومی ، بیزانس ، ایرانی ، بین النهرین و کلیه سرزمین های دیگری بود که مسلمانان در قرن هفتم و هشتم فتح کرده بودند.

در ایران معماری اسلامی از خراسان شکل گرفت و امروز نیز شاهد بناهای زیادی با معماری اسلامی در خراسان هستیم. سابقه معماری اسلامی در ایران به دوران قبل از اسلام باز می گردد و از جایگاه خاصی برخوردار است. مسجد عالی ترین نمونه سبک معماری اسلامی در ایران است.

ویژگی های سبک معماری اسلامی

معماری اسلامی به دلیل آمیخته شدن با با رنگ های درخشان ، الگوهای غنی و طرح های متقارن شناخته شده است. سبک معماری اسلامی برگرفته از اصول هندسی و هنرهای ابداعی است. مناره آجری یا برج مانند که دارای پنجره های کوچک و پله های محصور است یکی از قدیمی ترین عناصر معماری اسلامی است و در تمام مساجد یافت می  شود.

ایوان های بزرگ که به صورت فضاهای ورودی و خروجی ساخته می شوند از دیگر  ویژگی های معماری اسلامی است که از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری می کند.  از عناصر دیگر که سبک معماری در خود گنجانده است گنبد  است. یک زیارتگاه قرن هفتم در اورشلیم ، نخستین بنای اسلامی است که از این عنصر معماری بهره برده است. یکی از پرکاربردترین متریال ها در سبک معماری اسلامی کاشی است. کاشی هایی با رنگ غالب سبز ، آبی و سفید که باعث جلای روح انسان می شود. گل بیشترین نقش به کار رفته بر روی کاشی ها است. البته طرح های گلدار را در دیوار و سقف بناهای اسلامی نیز می توان مشاهده کرد.

مصالح به کار رفته در بناهای اسلامی شامل آجر ، گچ ، خشت ، سنگ ، چوب و شیشه است. یکی دیگر از ویژگی های معماری اسلامی طاق است که در ورودی و فضای داخلی مشهود است است. رایج ترین شکل طاق ، طاق نعل اسبی است. قوس طاق نعل اسبی از نیم دایره فراتر است. عنصر نهایی معماری اسلامی توجه به جزئیات زینتی است. این رویکرد پرشکوه نه تنها در نمای بیرونی بنا به کار گرفته شده است بلکه در فضای داخلی نیز قابل مشاهده است. خوش نویسی ها ، سنگ های زیبا و آجرکاری های ظریف از جمله این موارد هستند.

نمونه معماری سبک اسلامی

میراث معماری جهان اسلام به طرز حیرت انگیزی غنی است. در اینجا لیستی از بهترین مساجد ، کاخ ها ، مقبره ها و قلعه ها را که به سبک معماری اسلامی ساخته شده است برایتان گردآوری کرده ایم.

1. مسجد بزرگ شیخ زاید امارات

   بزرگترین مسجد امارات متحده عربی (امارات متحده عربی)  ، مسجد بزرگ شیخ زاید است که  شیخ زاید رئیس جمهور سابق این کشور در این مجموعه دفن شده است. نمای سنگ مرمر سفید درخشان بین سال های 1996 و 2007 ساخته شده است و دارای بیش از 80 گنبد مزین به سنگ های طلا و نیمه قیمتی است. در این مسجد هفت لوستر ، که یکی از آن ها 12 تن وزن دارد با کریستال های سواروسکی به طرز حیرت انگیزی می درخشد.

   

2. مسجد آبی ترکیه

   یکی از مشهورترین بناهای مذهبی در جهان ، مسجد آبی در قلب استانبول است.  شش مناره این مسجد تا قلب آسمان بالا رفته است و در سال 1616 ساخته شده است و هنوز در حال استفاده است. در فضای داخلی مسجد  در حدود 20 ،000 کاشی سرامیکی آبی رنگ و بیش از 260 شیشه آغشته به رنگ دست ساز وجود دارد.

   

3. کاخ الهامرا اسپانیا

   این کاخ با شکوه  یکی از بهترین جواهرات معماری اسلامی اروپا در گرانادا است. این کاخ در سال  889 ساخته شده و در قرن سیزدهم مرمت شده است. نمای بیرونی کاخ کاملا ساده و به دور از هر تجمل گرایی است. این کاخ  اکنون  جزو میراث جهانی یونسکو است.

   

4. مسجد حسن دوم مراکش

   مسجد حسن دوم با افتخار در حاشیه اقیانوس اطلس کازابلانکا قامت برافراشته است و بلندترین مناره جهان با 210 متر ارتفاع است. کاشی کاری های این مسجد ، بسیار نفیس است و دارای یک کف شیشه ای است که نمازگزاران هنگام خواندن نماز می توانند امواج آب را مشاهده کنند.

   

5. مسجد نصیر المک ایران

   بهترین نمونه سبک معماری اسلامی مسجد نصیر الملک یا مسجد صورتی شیراز است. ساخت این مسجد در سال 1294 هجری آغاز و در سال 1305 به پایان رسیده است.  در ورودی این مسجد یک طاق نمای بزرگ و بسیار زیبا وجود دارد که در آن هفت رنگ به کار رفته است. این مسجد با سنگ تراش های باشکوه ، نگاره های اسلیمی و نقوش گل و بته چشم هر بینده ای را به خود خیره می کند.

   

6. مسجد شیخ لطف الله ایران

   مسجد شیخ لطف الله در اصفهان قطعا یکی از زیباترین مساجد جهان است. قدمت این مسجد به قرن یازدهم باز می گردد و در حال حاضر این مسجد در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. یکی از بارزترین ویژگی های این مسجد گنبد مدور است که نمی توان نظیری برای آن پیدا کرد. ترکیب رنگ های زیبا در کنار کاشی های معرق و طرح های هندسی یک نمونه اعلای سبک معماری اسلامی را خلق کرده است.

   

معماران مشهور سبک معماری اسلامی

از آن جایی که معماران ایرانی اغلب افرادی فروتن بودند از نوشتن نام خود بر روی بناها خودداری می کردند از این رو نام معمار و یا استاد کار اغلب بناهای اسلامی در ایران مشخص نیست.

یکی از معماران مشهور سبک معماری اسلامی معمار سینان است.  وی در خدمت سلاطین بزرگی مانند سلطان سلیمان ، سلیم دوم و مراد سوم بوده است. معمار سینان مسئولیت ساخت بیش از 300 سازه مانند مدارس را بر عهده داشت. مسجد شاهزاده در استانبول یکی از آثار برجسته او است.

جمع بندی

در این مقاله به معرفی سبک معماری اسلامی و ویژگی های آن پرداختیم. این سبک معماری وقار و آرامش خاصی به بنا می بخشد که در سبک های دیگر معماری به ندرت می توان یافت. در ایران نمونه های زیادی از این سبک معماری وجود دارد. به نظر شما در ایران بهترین نمونه سبک معماری اسلامی کدام است؟

مقالات پیشنهادی:

معرفی سبک معماری ویکتورین

معرفی سبک معماری باروک