نکاتی درباره طراحی داخلی بیمارستان پس از کرونا

طراحی داخلی بیمارستان ها همواره چالشی جدی در حوزه سلامت و معماری بوده است زیرا که محل تلاقی دو علم پزشکی و معماری است و باید بایسته های هر دو حوزه در آن رعایت شود اما پس از شیوع ویروس کرونا این مقوله به طور مضاعفی اهمیت یافته و معماران بیشتری درگیر ارائه راهکار های کوتاه و بلندمدت برای آن شده اند. در این مقاله به مقوله طراحی داخلی بیمارستان پس از کرونا خواهیم پرداخت.

در این مقاله می خوانیم:

• تخصیص فضا به بخش ویزیت آنلاین
• بازطراحی سیستم های تهویه هوا
• استفاده از هوای تازه
• استفاده از مواد آنتی باکتریال
• طراحی انعطاف پذیر

تخصیص فضا به بخش ویزیت آنلاین

با رشد تعداد مبتلایان به ویروس کوید 19 در هندوستان ، بیمارستان محلی آن به فکر راه چاره ای برای کاهش مراجعه حضوری به بیمارستان ها در دوره پاندمی افتادند و یکی از راهکار های مبتکرانه آنان ، ارائه خدمات آنلاین به بیماران و ویزیت آنلاین از بیماران بود. این امر علاوه بر کمک به تسهیل در سرعت مراجعه و رفع و رجوع امور مربوط به مراجعین بیشتر در طی روز ، باعث می شود جلوگیری از سرایت بیماری به افراد دیگر به طرز چشمگیری کاهش بیابد.

بنابراین در دیزاین مدرن ، می توان فضا های مرتبط با مراجعه حضوری بیماران را به کارکرد های دیگری اختصاص داد و با اختصاص فضایی محدود ، شرایط حضور پزشکان را مهیا کرد و صرفه جویی در فضا را رقم زد.

نکته حائز اهمیت دیگر در این مقوله آنست که استفاده از امکانات آنلاین برای معاینه بیماران می تواند کمک شایانی به بحث توریست سلامت کند که کمک شایانی به کشور های در حال توسعه و نیز بیماران برای بهبود مسائل اقتصادی آنان و دسترسی ارزان تر به کیفیت سلامت بالا می کند.

باز طراحی سیستم های تهویه هوا

در حال حاضر سیستم های تهویه هوای بیمارستانی بنا بر عادت مالوف و سنتی معماران کارکرد کلاسیک تهویه هوا را دارا هستند و به طور طبیعی هوای تهویه شده در کل ساختمان یک بیمارستان دیگر سازه های بزرگ مانند مراکز خرید و فروشگاه ها در حال چرخش در کل محیط هاست؛ چالش این طراحی کانال ها و استفاده از وسائل تهویه مانند کولر ها ، اسپلیت ها و سایر دستگاه ها ، جلوگیری از چرخش هوا در کل محیط در عین کنترل هزینه های ساخت است.

در حال حاضر تهویه هوا ، خود دلیلی بر شیوع بیشتر ویروس در فضا و محیط بیمارستانی است. بنابراین هوای بخش مربوط به بستری بیماران کرونایی ، می تواند در فضای اتاق های استراحت پرستاران باشد که این مطلب علاوه بر اهمیت رعایت و مراقبت بیشتر در محیط بیمارستان برای همه به ویژه پرستاران و پزشکان است، که بیانگر چالش جدی معماران برای طراحی مسیر های متفاوت و بهینه برای کنترل هوای در جریان در ساختمان است به ویژه در مناطقی که به علت سردسیری یا گرم سیری ، امکان باز بودن پنجره ها و تهویه طبیعی از این طریق در تمامی ساعات روز وجود ندارد و به ناچار باید به سیستم های تهویه ساختمان اکتفا کرد.

بدین منظور برخی از معماران برای راهکار های کوتاه مدت پیشنهاد می کنند که لابی بیمارستان ها و بخش پذیرش را از چرخه تهویه خارج کرد و نیمه باز باشند تا احتمال ابتلای مراجعین جدید به بیماری های مسری کاهش یابد. نکته دیگر فیلتر کردن هوای خروجی از ساختمان است چراکه در شرایط فعلی هوای خروجی از یک بیمارستان آلوده و خطرزا برای سازه های مجاور است اما در حال حاضر بدون مراقبت و یا فیلتر شدن به بیرون از ساختمان هدایت می شود. اما در بلندمدت معماران ناچار به اندیشیدن به تمهیدات جدی تری برای مقابله با بیماری هایی مانند ویروس کرونا هستند.

استفاده از هوای تازه

در ادامه بحث تصفیه و تهویه هوای مناسب نکته ای که معماران باید بدان توجه کنند ضرورت استفاده از هوای تازه است. تا به امروز شاید استفاده از پنجره های بزرگتر ، تهویه مناسب و امکان ورود هوای آزاد به اتاق ها و سالن های پرستاری پوشیده بود اما امروزه با شیوع کرونا می دانیم برای مراقبت بهتر از بیماران ، همراهان و کادر درمان ، ملزم به کمک گرفتن از هوای تازه هستیم. حال چالش پیش رو در کشور هایی با آب و هوای سردتر و یا گرم تر است، در ایران نیز علاوه بر این موارد هوای تازه و آزاد اما آلوده کلان شهر ها چالشی دیگر است که همه این موارد ضرورت دقت و توجه و توسل به راهکار های تازه و متناسب به محیط را برای معماران گوشزد می شود.

استفاده از مواد آنتی باکتریال

با توجه به خطرزا بودن محیط های درمانی و بهداشتی باید به متریال استفاده شده در این محیط ها توجه دوچندانی داشت. در نقاط و سطوح تماس افراد با اشیاء مانند آسانسورها ، دستیگره ها ، نرده ها و میله ها ضرورت استفاده از مواد آنتی باکتریال به شدت احساس می شود. برخی کارخانه ها حتی اقدام به تولید کف پوش ها ، رنگ ها و مبلمان آنتی باکتریال کرده اند که کاربرد اصلی این مواد می تواند در بیمارستان ها ، درمانگاه ها و محیط های درمانی باشد.

یکی از نکات مهمی که در طراحی داخلی بیمارستان پس از کرونا می توان به آن اشاره داشت ، استفاده از وسائل ساخته شده از مس است! مخصوصا اگر وسیله برای لمس مستقیم ساخته شده است ( مانند دستیگره در ها ). مس مدت هاست که به عنوان عنصری با خواص آنتی باکتریال شناخته شده است و در سطوح و نقاط تماس از آن استفاده می شود؛ اگر چه استفاده از مس می تواند باعث افزایش هزینه ها شود اما اگر این هزینه به قیمت جلوگیری از شیوع بیماری های شایع باشد، قطعا ارزشش را دارد.

در کنار مواد آنتی باکتریال استفاده از وسائل هوشمند و الکترونیک مانند در های اتوماتیک و یا شیر های آب خودکار ، می تواند سهم بسزایی در کنترل هزینه ها و نیز کنترل بیماری ها داشته باشد؛ آینده مجسم بیمارستان ها در ذهن معماران قطع به یقین مملو از وسائل این چنینی است.

طراحی انعطاف پذیر

کرونا به ما نشان داد که تا چه حد در شرایط بحرانی نیازمند طراحی انعطاف پذیر هستیم؛ جایی که تخت های عادی بیمارستان ها در کمترین زمان باید شرایطی مانند بخش مراقبت های ویژه به خود بگیرند، اتاق ها و راهرو ها کارکرد بخش بستری را دارا شوند و پزشکان در سراسر محیط با بیماران سر و کار داشته باشند. زین پس در طراحی بیمارستان ها معماران باید به این نکته توجه کنند که امکان دارد چند سال بعد ، در شرایطی مشابه شرایط کنونی که درگیر کرونا هستیم، قرار گیریم. در این صورت در بیمارستان های ساخته شده، از بخش های مختلف بیمارستان استفاده ای جز کارکرد پیش بینی شده صورت می گیرد.

این مهم چالشی در طراحی ایجاد می کند که باعث می شود معماران نیازمند پیش بینی سناریوهای متفاوت برای هر فضایی که طراحی می کنند باشند. بنابراین زین پس شاهد راهرو های عریض تر خواهیم بود. برای اینکه در شرایطی مشابه شرایط کنونی بتوانند تخت های بیشتری را در دل خود جا دهند و فضای عبور و مرور کافی داشته باشند؛ پارکینگ ها شرایط تهویه بهینه تری خواهند داشت. چراکه در صورت بروز شرایط اضطراری به جای خودرو ها ، امکان دارد بیماران را در دل خود جای دهند و نیز طراحی بخش مراقبت های اورژانسی نیز دستخوش تغییر خواهد شد؛ چراکه امکان شیوع در جنس معماری فعلی بخش اورژانس بیمارستان های کنونی بالاست.

نتیجه گیری

کرونا شروعی بر بازطراحی سازه هایی است که سال ها آن ها را به طور یکسانی می نگریستیم، از طراحی داخلی و چیدمان مراکز اداری و تجاری گرفته تا بیمارستان ها ، همگی در سال های آینده به نحو متفاوتی ساخته خواهند شد و این زمینه را برای خلاقیت و مواجهه با چالش های طراحی فراهم می آورد؛ طراحی داخلی بیمارستان پس از کرونا به سرعت متفاوت خواهد شد و معماران با راهکار های کوتاه و بلندمدت خود ما را شگفت زده خواهند کرد.