محیط‌هایی که برای داروخانه استفاده می‌شوند باید از جهات مختلف، استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای را رعایت کنند. این قوانین برای ایجاد فضایی سالم و بهینه است و برای مثال بخشی از این استانداردها مربوط به شرایط نگهداری داروها می‌شود. استاندارد طراحی داروخانه کاملاً مشخص بوده و هرکسی قصد افتتاح یک داروخانه را داشته باشد، باید همه مراحل را باتوجه‌به این قوانین پیش ببرد.
در یک داروخانه، داروهای حساس و حتی لوازم آرایشی نگهداری می‌شوند که هرکدام از آن‌ها باید در شرایط به خصوصی نگهداری شوند. همچنین افراد زیادی در طول شبانه‌روز در این داروخانهها رفت‌وآمد دارند و همین موضوع باعث شده تا اهمیت طراحی داروخانه بسیار بالا باشد.
دقت کنید که همه ضوابط طراحی داروخانه برای این تهیه شده‌اند که داروها در شرایط خوبی نگهداری شوند و در نتیجه آن افرادی که از آن‌ها استفاده می‌کنند هم سالم بمانند.
استاندارد فضای فیزیکی داروخانه
دقت کنید که هرکسی می‌تواند یک داروخانه داشته باشد، اما باید در این مسیر از استانداردهای طراحی داروخانه پیروی کند. این ضوابط را در ادامه به طور خلاصه بررسی خواهیم کرد:
- در هر داروخانه باید فضایی برای انتظار مراجعین در نظر گرفته شود که تداخلی با بخش‌های دیگر نداشته باشد.
- یکی از ضوابط طراحی داروخانه که کم‌تر به آن توجه می‌شود، درنظرگرفتن فضایی است که مخصوص مشاوره باشد.
- طراحی ورودی داروخانه باید به شکلی باشد که مراجعین پس از ورود، بتوانند به‌راحتی مسیر عبور به سمت قسمت‌های مختلف را تشخیص دهند.
- قسمتی که داروهای تحویل داده می‌شوند، باید با تابلو یا رنگ خاصی مشخص شود که به‌راحتی قابل تشخیص باشد.
- میز پیشخوان، بخشی است که باید به‌صورت واضح در معرض دید مراجعین باشد.
- بخش‌های تحویل دارو با نسخه، بدون نسخه و حتی لوازم آرایشی و بهداشتی بایستی از یکدیگر جدا باشند. هر بخش باید فضای کافی برای انتظار چند مراجعه‌کننده داشته باشد تا ازدحام در یک نقطه ایجاد نشود.
- محیط داروخانه باید در تمام اوقات تمیز و استریل شده باشد. باتوجه‌به این که افراد زیادی در این محیط رفت‌وآمد دارند، باید نظافت در بازه‌های زمانی کوتاهی صورت گیرد.
- چینش قفسه‌هایی که بیرون از میزهای داروخانه هستند، باید به نحوی باشد که فضای زیادی را اشغال نکنند.
- در بخش لوازم‌آرایش و بهداشتی باید فضای بیش‌تری در نظر بگیرید و امکاناتی مانند آینه و محلی برای نشستن فراهم کنید.
- یکی از استانداردهای طراحی داروخانه داشتن رمپ و مسیری مناسب برای مراجعه معلولین است.
فضای استاندارد نگهداری دارو
بیش‌تر داروهایی که در داروخانهها نگهداری می‌شوند، حساسیت زیادی روی دما، رطوبت و نور محیط دارند. فضای یک داروخانه باید به نحوی طراحی شود که عوامل محیطی آن تأثیری روی کیفیت و سلامت داروها نداشته باشد.
اولین موضوع کنترل میزان رطوبت هوای داروخانه و محلی است که برای انبار داروها استفاده می‌شود. دقت کنید که رطوبت بالا می‌تواند به‌راحتی باعث خرابی و فساد برخی از داروها شود. ازاین‌رو حتماً در محیط داروخانه باید رطوبت‌سنج‌هایی نصب شوند که امکان بررسی دائمی میزان رطوبت را به کارکنان می‌دهند.
بیش‌تر داروها نیازی به نگهداری در یخچال ندارند، اما این‌طور نیست که بتوان آن‌ها را در دمای محیط هم نگهداری کرد. باید تمام محیط داروخانه و مخصوصاً بخش نگهداری داروها دمای نسبتاً پایینی داشته باشند که از خرابی داروها جلوگیری می‌کند.
طبق استاندارد طراحی داروخانه نباید نور ورودی به این محیط نباید به شکلی باشد که مستقیماً روی داروها بیفتد. به‌طورکلی نور داروخانه باید کنترل شده و محدود باشد و بخش عمده آن را نورهای مصنوعی تشکیل دهند.
انتخاب رنگ فضای داروخانه
نمی‌توان در این زمینه یک استاندارد کلی بیان کرد؛ چرا که هر داروخانه باتوجه‌به ماهیت برندی که دارد، می‌تواند دکوراسیون متفاوتی را اجرا کند. بااین‌وجود بهترین رنگ برای استفاده در محیط‌های این‌چنینی، رنگ سفید است.
سفید رنگی است که مفاهیم تمیزی و سلامتی را القا می‌کند و به همین دلیل برای داروخانه مناسب است. در کنار رنگ سفید می‌توان از رنگ‌های مکملی هم استفاده کرد که اثرگذاری بیش‌تر دارند.
در واقع رنگ سفید به‌عنوان بهترین رنگ پیش‌زمینه در داروخانهها است و با ترکیب آن‌ها می‌توانید رنگ‌آمیزی اثرگذاری برای داروخانه ایجاد کنید. رنگ‌هایی مانند صورتی ملایم، سبز، بنفش یا آبی برای استفاده در داروخانهها انتخاب‌های مناسبی هستند.
دقت کنید که داروخانه محلی است که مراجعین باید آرامش داشته باشند، پس از رنگ‌هایی مانند قرمز که باعث ایجاد واکنش‌های تند می‌شوند، استفاده نکنید.
ارتفاع پیشخوان
همان‌طور که پیش هم اشاره کردیم، پیشخوان یک داروخانه از شلوغ‌ترین بخش‌های آن است که باید به‌خوبی در معرض دید مراجعین قرار بگیرد.
طبق استاندارد طراحی داروخانه که در همه جای دنیا یکسان است، باید ارتفاع میز پیشخوان داروخانهها بین 96 تا 101 سانتی‌متر باشد. این میزان برای این تعیین شده که همه افراد با شرایط مختلف قدی بتوانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
ارتفاع قفسه داروخانه
یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که در هر داروخانه‌ای باید به‌خوبی به آن پرداخته شود، همین قفسه‌های داروخانه هستند. قفسه‌های با برای هر نوع دارو محل جداگانه‌ای داشته باشند و به‌نوعی تفکیک شوند.
داروهای قرار گرفته در قفسه‌های باید به ترتیب تاریخ مصرفشان مرتب شوند و عموماً داروهایی که مصرف بالاتری دارند، در بخش‌هایی از قفسه قرار می‌گیرند که دسترسی بهتری دارد.
همه داروها به‌استثنای آن‌هایی که نیاز به نگهداری در یخچال دارند، باید در قفسه‌ها قرار گیرند و نظم آن‌ها در تمام مدت حفظ شود. در نهایت هم لازم است اشاره کنیم که کم‌ترین ارتفاع استاندارد برای قفسه‌ها، طبق استاندارد طراحی داروخانه چیزی حدود 134 سانتی‌متر است.
این عدد در شرایط خاص می‌تواند به 200 سانتی‌متر هم برسد؛ اما توجه کنید که ارتفاع دقیق باید باتوجه‌به نوع داروها و دکوراسیون داروخانه باشد.
نتیجه‌گیری
ضوابط طراحی داروخانه کاملاً واضح و مشخص هستند و خوشبختانه برای هر بخش به‌صورت تفکیک شده استانداردهای اعلام شده‌اند. دقت کنید که داروخانهها محیط‌های شلوغی هستند و طراحی مناسب اهمیت بسیار زیادی دارد. به‌علاوه که با پیروی از استاندارد طراحی داروخانه می‌توان محیطی را ایجاد کرد که بازدهی بسیار بالایی دارد. اگر شما هم قصد دارید داروخانه داشته باشید، از همان ابتدای کار به سراغ این ضوابط و قوانین بروید تا هم در هزینه‌های شما صرفه‌جویی شود و هم محیطی را ایجاد کرده باشید که کاملاً مطابق اصول استاندارد است.
