از آن‌جایی که ساخت سینما به یک فضای بزرگ نیاز دارد، وقتی شخص یا ارگانی تصمیم به ساخت آن می‌گیرد باید هم محل مناسبی در نقطه‌ای از شهر را انتخاب کند که دسترسی به آن بسیار راحت باشد و هم زمین آنجا متراژ مناسبی در اختیار فرد قرار دهد تا بتواند سینما، پارکینگ و سایر مکان‌های مورد نیاز و مرتبط با یک سینما را ایجاد کند. بنابراین استانداردها و اصول طراحی سینما را باید مورد توجه قرار داده و رعایت کرد تا بهترین بهره‌وری را از ساخت آن گرفت. طراحی و ساخت یک سینما علاوه بر زیبایی در طراحی، باید بتواند نیازهای افراد مراجعه کننده را در برگیرد؛ زیرا تردد افراد مختلف در آن بسیار زیاد خواهد بود. هم‌چنین تمامی امکانات لازم را برای افراد فراهم آورد.
ویژگی‌های فضا و محلی که برای تاسیس سینما انتخاب می کنیم؟
قطعا مانند هر مکان دیگری که ساخت آن نیازمند رعایت مقررات و ضوابطی است، یک سینما نیز باید بر اساس اصول طراحی سینما ساخته شود تا بهترین بهره‌وری را داشته باشد. انتخاب بهترین فرم و مقیاس به هدف عملکردی سینما (برای داشتن کارایی‌های مختلفی مانند: پخش فیلم، سخنرانی، اجراهای همایش‌ها، برگزاری کنسرت‌ها)، به اندازه‌ی صحنه‌ی مورد نیاز و تعداد مخاطبانی که قرار است در نظر گرفته شوند، بستگی دارد.
ممکن است سینمای ساخته شده مکانی کوچک صرفا جهت اکران فیلم‌هایی با ظرفیت محدود باشد و یا سینمایی چند منظوره با تعداد سالن‌های اکران بزرگ، که در این صورت نه تنها کارایی‌های آن سینما بیشتر خواهد بود بلکه در زمان ساخت آن باید به ویژگی‌هایی که برای ساخت هر قسمت نیاز است نیز با دقت بالا توجه کرد.
به طور کلی بر اساس اصول طراحی سینما باید به موارد زیر دقت شود:
- چگونگی استفاده از مصالح در نقاط مختلف سینما در زمان ساخت
- در نظر گرفتن نحوه‌ی چیدمان صندلی‌ها و پرده‌ی سینما
- زاویه‌ی دید تماشاچیان
- دمای مطلوب و دستگاه‌های تهویه موجود در سالن
- مسیر ورودی و خروجی به سالن
- ظرفیت پارکینگ
- عدم استفاده از صندلی‌های اشتعال‌زا
- ظرفیت و مکان ساخت سرویس دستشویی
- گیشه‌ی بلیت فروشی
- راهروهای سالن نمایش
- اتاق انتظار
- اتاق نور
- صدا (که وجود شیر یا کپسول آتش نشانی در نزدیک اتاق پروژکتور نیز توصیه می گردد)
- اتاق کارگردان
- اتاق پشت صحنه و گریم
بررسی طراحی بخش‌های مختلف سینما
تقریبا تمامی سینماها بخش‌های ثابتی دارند که شامل سالن اصلی سینما، پارکینگ، سرویس بهداشتی و موارد دیگر می‌شود که هر یک باید با اصول خاص و دقت بالایی طراحی شوند. در اینجا به بررسی استانداردها و اصول طراحی سینما در هر بخش مجزا خواهیم پرداخت.
1. طراحی سالن نمایش کاربردی
برخی از سالن‌های سینما بعنوان سالن تئاتر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین در طراحی اولیه‌ی سالن اصلی سینما باید به کاربردهای مختلفی که ممکن است این سالن داشته باشد توجه شود. درب‌های ورود و خروج مراجعه کنندگان، ورودی‌های روی سن و نورپردازی‌های مختلفی که حین اجرای تئاتر یا یک برنامه زنده لازم است را باید در ابتدای ساخت سالن در نظر بگیرید. سطح سالن نمایش، پله ها و پاگردها نیز باید از مصالح ساختمانی نسوز ساخته شوند.
سالن انتظار باید به اندازه حداقل نصف ظرفیت سالن نمایش، گنجایش داشته باشد. مقدار فضای مورد نیاز برای هر سالن به عوامل متعددی بستگی دارد، اما راهنماهای زیر، بر اساس طراحی مدرن صندلی می‌تواند به شما ایده‌ای از فضای مورد نیاز بدهد:
- 200 صندلی: 270 متر مربع
- 150 صندلی: 190 متر مربع
- 75 صندلی: 125 متر مربع
2. فاصله استاندارد را برای نشستن مخاطب
هر سالن نمایشی راهروهای مختلفی برای تردد افراد دارد. راهرو فضایی است برای راه رفتن از بین دو ردیف صندلی که در دو طرف بنا شده‌اند، با توجه به چیدمان صندلی‌ها راهروهایی در کنار دیوار نیز وجود دارد. به منظور بهبود ایمنی هنگام تاریک شدن سالن‌ها در حین اجرا، بهتر است لبه‌های راهروها با یک ردیف چراغ‌های کوچک مشخص شوند. فاصله اولین ردیف صندلی تا پرده اکران باید بین 5 الی 7 متر در نظر گرفته شود.
علاوه بر این‌ها، فاصله‌ی صندلی‌ها به نسبت صندلی جلو، پلکانی قرار گرفتن صندلی‌ها برای دید بهتر افرادی که در صندلی‌های انتهایی سالن می‌نشینند و قرار نگرفتن صندلی در انتهایی‌ترین گوشه‌های سالن، از جمله اصول طراحی سینما هستند که باید از همان ابتدا به آن‌ها توجه کرد.
معمولاً دو نوع ترتیب راهرو وجود دارد:
- این شامل 14-16 صندلی در هر ردیف با دسترسی به یک راهرو در دو انتها است.
- اگر فقط از یک انتهای یک ردیف بتوان به راهرو رسید، تعداد صندلی‌ها ممکن است به 7 یا 8 عدد محدود شود.
3. پرده نمایش فیلم
نوع پرده سینما با توجه به مواردی مانند: ابعاد سالن، قدرت پروژکتور، میزان روشنایی پرده تعیین می‌شود. اندازه پرده را همیشه باید بر اساس عرض و ارتفاع سالن نمایش، با در نظر گرفتن فضائی در دو طرف پرده برای رفت و آمد به پشت صحنه و هم‌چنین جمع شدن پرده محافظ تعیین کرد. برای رعایت کردن اصول طراحی سینما بهتر است که پرده نمایش دارای انحنا باشد: بخصوص در سالن‌های عریض تا دید بهتری به تماشاچی بدهد. میزان این انحنا بر اساس کمانی از دایره پرده سینما به مرکز لنز پروژکتور تعیین می‌شود. چهارچوب پرده نمایش باید در حدود 30 سانتی‌متر بزرگتر از پرده باشد تا بتوان نصب پرده را به آسانی انجام داد. هم‌چنین در پشت پرده باید فضایی معادل با 90 سانتی‌متر جهت نصب بلندگوها در نظر گرفت.
لازم به ذکر است که بهتر است دریچه‌های هواکش و ورودی و خروجی هوا در پشت پرده‌ی سینما تعبیه نگردد تا هوا در پشت پرده چرخش نداشته باشد. طبق استانداردها، ارتفاع سِن نمایش نباید از۸۰ سانتی‌متر کوتاهتر یا از ۱۲۰سانتی متر بلندتر باشد. ارتفاع سقف سالن نمایش، ارتباط مستقیمی با تعداد تماشاچیان و تعداد تراس‌های در نظر گرفته شده دارد. مناسب‌ترین ارتفاع این است که برای هر تماشاچی ۵ مترمکعب فضا در نظر گرفته شود. ارتفاع مناسب، یکی از مهمترین ضوابط طراحی سینما است. طول پرده اکران باید رابطه مستقیمی با سطح سالن داشته و نباید از (دوسوم) عرض سالن نمایش، کمتر باشد. حتی می‌توان برای سالن های چندمنظوره تئاتر و سینما سن‌های متفاوتی را طراحی نمود.
4. اتاق پروژکتور و تجهیزات آن
اتاق پروژکتور شامل حداقل 2 عدد پروژکتور به ابعاد 100×60 سانتی‌متر، میزهای برگردان و بازبینی فیلم به ابعاد 80×120 سانتی‌متر واتاقی برای تقویت صدا است. دستگاه‌هایی مانند رکتی نایر، تابلوی اصلی برق اتاق پروژکتور و مسیرهای نور سالن و قفسه‌های فلزی مخصوص نگهداری فیلم در فضاهای مستقلی قرار می‌گیرند. هم‌چنین اتاقک کوچکی جهت نگهداری باطری‌های مخصوص روشنایی ایمنی سینما و سرویس بهداشتی در جنب اتاق پروژکتور قرار دارد.
5. صندلی تماشاگران
صندلی تماشاگران نیز باید دارای استانداردهای خاص خود باشد. جنس و مصالح به کار رفته در صندلی‌های سالن نمایش باید مقاوم، قابل شستشو، غیر قابل اشتعال بوده و از نظر آکوستیکی، مقدار صدای جذب شده توسط آن‌ها نباید به وجود و یا عدم وجود تماشاچی در سالن ارتباطی داشته باشد.
6. پارکینگ
در طراحی سینما باید به ازای هر ده صندلی، یک واحد پارکینگ اختصاص داده شود. فضای لازم برای پارکینگ ۷۵۰ متر مربع فضایی است که در حدود ۴۲ خودرو را در خود جای خواهد داد. پس در زمان ساخت سینما حتما باید به ظرفیت پارکینگ آن توجه کرد. در ضمن اگر پارکینگ در طبقات زیر ساختمان ساخته شد باید فضای رمپ و تهویه مناسب هم طبق استانداردهای آن در نظر گرفته شود.
7. سرویس بهداشتی
فضای دیگر در سالن‌های سینما سرویس‌های بهداشتی آن است و از آنجا که جز فضاهای درجه 3 در نظر گرفته می‌شود، نباید در دید کامل قرار گیرد. در اصول طراحی سینما عنوان شده است که سرویس دستشویی بهتر است جایی باشد که به راحتی در دسترس باشد زیرا جزو فضاهای خدماتی بوده و برای 8 توالت و دستشویی به فضایی معادل با 11/29 متر‌مربع نیاز است.
8. رنگ‌آمیزی صندلی و دیوارهای سینما
استفاده از پالت رنگ‌های خنثی بهترین انتخاب است زیرا میزان نور منعکس شده از دیوارها و سقف را کاهش می‌دهد. اتاق تاریک این امکان را به شما می‌دهد چیزی جز صفحه نمایش را مشاهده نکنید. از رنگ‌های براق یا نیمه براق هم فاصله بگیرید. با رنگ‌های قهوه‌ای و زیتونی خنثی همراه شوید و از رنگ‌های قوی‌تر مانند قرمز و آبی که ممکن است بر روی صفحه نمایش تأثیر منفی بگذارند دوری کنید. رنگ تیره کفپوش‌ها و رنگ مبل‌ها نیز می‌توانند فضا را برای تماشای فیلم متعادل‌تر کنند.
رنگ قرمز جزو رنگ‌هایی است که چشم انسان به آن حساسیت نداشته و باعث می‌شود در زمان تاریکی و در زمان روشنایی به یک صورت دیده شود. به همین دلیل در بیشتر سالن‌های سینما و تئاتر برای صندلی‌ها از رنگ قرمز استفاده می‌کنند. در کنار رنگ قرمز، رنگ‌های مشکی و خاکستری نیز از رنگ‌هایی هستند که چشم انسان به آن‌ها حساسیت ندارد و در سینما می‌توانند استفاده شوند.
سخن پایانی
طراحی و ساخت هر فضایی نیازمند اصول و استانداردهای خاص است. در اصول طراحی سینما نیز بایدها و نبایدهای مختلفی وجود دارد که رعایت آن‌ها موجب می‌شود فضای سینما به بهترین شکل طراحی شود. یکی از نمونه‌های موفق سینما در ایران و جهان که با رعایت تمامی این اصول ساخته شده است، پردیس سینمایی پارک ملت است که توانسته رتبه نخست ساختمان‌های عمومی را بگیرد. هم‌چنین جایزه معمار 1387 و نیز عنوان پروژه منتخب در فستیوال 2009 بارسلونا را به خود اختصاص داده است.
برای داشتن یک فضای مناسب، و طراحی و دکوراسیون حرفه‌ای در محیط‌های تجاری بهتر است با یک شرکت طراحی دکوراسیون داخلی مجرب، مشورت و همکاری کنید.
