ساخت یک ساختمان مسکونی با پلان اولیه آن آغاز می شود. بسیاری از نکات از جمله اینکه چند اتاق ساخته شود یا پنجره ها کجا قرار بگیرند و فضای اطراف ساختمان به چه شکلی طراحی شود در پلان اولیه آن مشخص می شود. اما زمانی که نوبت به ساخت آن می رسد نکات دیگری به میان می آید که سازندگان باید به آن توجه کنند تا یک ساختمان مسکونی بدون هیچ مشکلی ساخته شود و سرمایش و گرمایش داخل آن طبق اصول و استانداردهایی انجام گیرد. در این مطلب به اصول معماری ساختمان مسکونی و نکاتی که باید در این مرحله از ساخت و ساز در نظر گرفته شود اشاره خواهیم کرد.
نکات کلیدی در معماری و طراحی ساختمان مسکونی
- آجر
یکی از پرکاربردترین متریال ها برای ساخت ساختمان مسکونی آجر و بلوک است. این ابزار در برابر پوسیدگی مقاوم بوده و همچنین ضد حریق هستند. بنابراین می توانند کاربرد بسیار مناسبی در ساختمان مسکونی داشته باشند.
امروزه آجرها از جمله متریال هایی به شمار می روند که سازگار با محیط زیست ساخته می شوند. بنابراین اگر در ساخت ساختمان مسکونی این نکته اولویت دارد، انتخاب آجر می تواند ایده بسیار خوبی باشد. اما تنها نکته نامطلوب درباره آجر، سنگین بودن آن است که معمولا در ساختمان های بلند نیاز به فونداسیون بسیار عمیق و قوی تر دارد. همچنین در صورت مرطوب بودن هوا ممکن است کپک بزند.
- چوب
از گذشته تا به امروز چوب یکی از پرکاربردترین انتخاب ها در طراحی ساختمان مسکونی بوده است. چوب یک جنس طبیعی است و با توجه به سبک بودن و راحت برش خوردن اغلب افرادی که تمایل داشتند خودشان به ساخت خانه مشغول شوند از چوب برای طراحی ساختمان مسکونی خود استفاده می کردند. اگرچه چوب کاربردهای بسیاری دارد اما با توجه به مصون نبودن در برابر آتش و آسیب هایی که در اثر نمناک بودن شرایط می بیند، انتخاب مناسبی برای ساختمان های بلند و ساختمان هایی که در مناطق معتدل و بارانی ساخته می شوند نیست.
- پلاستیک
پلاستیک ها با توجه به انعطاف پذیری که دارند در صنعت ساخت و ساز کاربردی هستند. با توجه به مقاومت بالا در برابر کپک زدن و زنگ زدن فلز ، اغلب از این متریال برای نقاطی که آب در آن راه دارد، همانند لوله های آب، استفاده می شود. پلاستیک ارزان و سبک است و به راحتی می تواند تعویض شود. اما از سوی دیگر پلاستیک قابل اشتعال است و با توجه به اینکه قابل بازیافت نیست برای طبیعت مضر است.
- شیشه
شیشه در ساخت هر ساختمانی کاربرد دارد. فرقی نمی کند در چه منطقه از نظر آب و هوا باشید، در هر حال شیشه در طراحی ساختمان مسکونی نقش دارد. اما شیشه ها نیز می توانند مزایایی را برای یک ساختمان به همراه داشته باشند که اگر بخواهد به آن در اصول معماری ساختمان مسکونی توجه شود می توان هم در مصرف انرژی صرفه جویی کرد هم به زیبایی یک ساختمان اضافه کرد.
یکی از مهم ترین اصول معماری ساختمان مسکونی انتخاب شیشه برای پنجره ها است. شیشه های دوجداره امروزه بسیار پرطرفدار هستند. با انتخاب شیشه درست و نصب کیپ تا کیپ آن در پنجره ها می توان تا حد زیادی از هدر رفتن انرژی داخل خانه جلوگیری کرد. بنابراین در تابستان سرمای بیشتری در خانه باقی می ماند و خنکی فضا از طریق درزهای احتمالی خارج نمی شود و در زمستان هم سرما از بیرون به داخل خانه وارد نمی شود. بنابراین شیشه ها و پنجره ها نقش مهمی در طراحی ساختمان مسکونی ایفا می کنند که باید به آن ها توجه داشت.
- فلز
فلز اغلب در اسکلت یک ساختمان، بخصوص ساختمان های بلند و آسمان خراش ها استفاده می شود. اغلب از فلز فولاد یا آلومینیوم برای ساخت و ساز استفاده می شود. چرا که مقاوم و پایدار هستند و در برابر آتش نیز مقاومت بالایی دارند. هرچند هزینه بالای آن و زنگ زدن از جمله مواردی هستند که گاهی موجب کاهش استفاده از فولاد برای ساخت و سازهای کوچک می شود.
- سیمان
سیمان در هر ساخت و سازی کاربرد دارد. چرا که به نوعی مسئول چسباندن اجزای مختلف یک ساختمان است. انعطاف بالا و چسبندگی که این متریال دارد به روی ساختار کلی یک ساختمان تاثیرگذار است. ساخت سیمان آسان است و طی یک پروسه گرمایش و سرمایش انجام می گیرد که مقاومت آن را بالا می برد.
معمولا با توجه به اینکه پلن اولیه ساختمان به چه شکل است و در چه منطقه ای از نظر شرایط آب و هوایی ساخته می شود، از ترکیبی از این مواد اولیه برای ساخت آن استفاده می شود.
انتخاب متریال ساختمان
یکی از اولیه ترین نکاتی که در اصول معماری ساختمان مسکونی باید مورد توجه قرار بگیرد انتخاب متریال است. اینکه دیوارها از چه جنسی باشند یا سقف خانه چگونه ساخته شود به موارد مختلفی، از جمله شرایط آب و هوای جایی که ساختمان در آن قرار می گیرد، بستگی دارد. به طور کلی متریال ساخت ساختمان مسکونی به دو دسته تقسیم می شود، متریال طبیعی و متریال مصنوعی. در ادامه به توضیح مختصری درباره انواع متریال ها می پردازیم.
- قفسه بندی و کمدها
قفسه های از پیش تعیین شده به بهتر چیده شدن دکوراسیون داخلی یک ساختمان مسکونی کمک خواهد کرد. بخصوص نقاطی همانند اتاق خواب یا آشپزخانه با داشتن کمدها و قفسه بندی های مشخص می توانند به فضاهای کاربردی تر و زیباتری تبدیل شوند. بنابراین بهتر است در طراحی ساختمان مسکونی به دکوراسیون داخلی آن نیز توجه شود.
- سقف بلند
اگرچه شاید تمامی ساختمان ها، بخصوص آپارتمان ها، شرایط داشتن سقف های بلند را نداشته باشند. اما توجه به ارتفاع سقف در اصول معماری ساختمان مسکونی بسیار مهم است. ارتفاع سقف می تواند فضای بازتری در خانه ایجاد کند و حتی اگر متراژ خانه کم باشد، یک سقف بلند آن را بزرگتر نشان می دهد. همچنین ارتفاع سقف به روی دکوراسیون داخلی خانه، از جمله نصب پرده، نصب تابلوهای نقاشی به روی دیوار و موارد اینچنینی تاثیرگذار خواهد بود. چرا که هر یک از این ها استاندارد هایی دارند که اگر ارتفاع سقف به درستی انتخاب نشود در این استانداردها اختلال ایجاد می شود.
معماری داخلی ساختمان مسکونی
از جمله اصول معماری ساختمان مسکونی توجه به فضای داخلی آن است. اینکه این طراحی کاربردی باشد و تا حد زیادی نیازهای ساکنین آن را برطرف کند از جمله مواردیست که باید در طراحی ساختمان مسکونی مد نظر قرار بگیرد. برخی از این نکات شامل موارد زیر می شود:
سیستم گرمایش داخلی
توجه به تهویه هوا، سرما و گرما از جمله مهم ترین اصول معماری ساختمان مسکونی هستند. همانطور که به آن اشاره شد، بسیار مهم است که گرما و سرما در خانه حالت متعادلی داشته باشد و مهم تر اینکه هدر نرود. شیوه های مختلفی برای گرم کردن یک خانه مسکونی وجود دارد که از جمله مواردی که این روزها محبوبیت بالایی کسب کرده اند گرمایش از طریق کف خانه است. انتخاب این نوع گرمایش می تواند به گرم شدن متعادل ساختمان در زمستان، بخصوص در مناطق سردسیر، کمک کند.
جمع بندی
نکات و استانداردهای مختلفی در طراحی ساختمان مسکونی وجود دارد که رعایت آن ها می تواند به کاربردی تر شدن یک خانه، سازگاری با طبیعت و بهینه شدن آن از نظر مصرف انرژی کمک کند. از متریال مورد استفاده برای ساخت ساختمان گرفته تا انتخاب کفپوش، سیستم گرمایش، پنجره ها و ارتفاع سقف، همه از جمله اصول معماری ساختمان مسکونی هستند که توجه به آن ها منجر به ساخت ساختمان های مسکونی استانداردتری می شود.
