نور محیط اداری تأثیر فراوانی بر بازده کارکنان دارد. به همین دلیل شرکتها و سازمانهای بزرگ در سرتاسر دنیا، استانداردهای جهانی نور محیط کار را رعایت میکنند. در ایزو ۸۹۹۵ نسخه ایزو ۲۰۰۲ هم به استانداردهای ایزو نور دفتر کار اشاره شده است. ما در این مقاله به توضیح استاندارد دفتر کار بهویژه نورپردازی محیط اداری میپردازیم و اطلاعات کاملی در این زمینه در اختیار شما قرار میدهیم.
در این مقاله میخوانید:
نمونه های اجرا شده
برخی از نمونه کارهای شرکت طراحی داخلی تهران دیزاین سنترپیش از آنکه درباره نور محیط اداری و ایزو نور دفتر کار بخوانیم، کمی با اصطلاح شدت روشنایی آشنا میشویم. چون در ادامه برای درک بهتر نورپردازی محیط اداری باید مفهوم واژههایی مانند شدت روشنایی، لوکس و لومن را بدانیم.
شدت روشنایی از مهمترین پارامترها در محاسبه روشنایی است. در نورسنجی، مقدار شار نوری را که به واحد مساحت میرسد، شدت روشنایی میگویند. واحد شدت روشنایی، لوکس (Lux) یا لومن بر مترمربع است.
روشنایی را با این فرمول میتوان محاسبه کرد:
l = Li Cu LLF / Al
در این فرمول:
در این بخش میخواهیم نگاهی به ایزو ۸۹۹۵ نسخه ایزو ۲۰۰۲ یا همان ایزو نور دفتر کار بیندازیم و با استانداردهای جهانی نور محیط کار آشنا شویم.
روشنایی مناسب برای محیط اداری فراتر از آن است که بگوییم کارمند باید دید خوبی به کارش داشته باشد. کارها باید بهراحتی و به آسانی انجام شوند. بنابراین نور محیط اداری باید نیازهای کیفی و کمی محیط را برآورده کند.
بهطور کلی نور محیط اداری باید:
برای رسیدن به چنین اهدافی، باید توجه ویژهای به نورپردازی محیط اداری بشود. اینها عوامل اصلی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند:
برای بهینهسازی نور محیط برای شرایط مختلف، از جمله شرایط اضطراری، معمولی، عملیاتی و امنیتی، این عوامل باید تنظیمات متفاوتی داشته باشند.
استانداردهای روشنایی در رفع و رجوع مسائل دیگری هم کاربرد دارند؛ برای نمونه رفع مسائل مربوط به طراحی، نصب و تخصیص حداقل ملزومات انرژی و همین طور تخصیص شدت روشنایی مورد نیاز در مکانهای مختلف، با اهداف مختلف و همچنین بهرهوری، دوام و هزینههای مدنظر.
در ادامه به توضیح هشت عامل بالا میپردازیم:
توزیع روشنایی، سطح دید چشم را کنترل میکند. این امر بر اجرای فعالیتها تأثیر مستقیم میگذارد. روشنایی همه سطوح مهم هستند. این روشنایی با انعکاس نور روی سطوح تعیین میشود. طیف مناسب انعکاس و توزیع روشنایی برای سطوح داخلی فضای اداری عبارتاند از:
سقف: ۰٫۶ تا ۰٫۹ لوکس
دیوارها: ۰٫۳ تا ۰٫۸ لوکس
سطوح کاری: ۰٫۲ تا ۰٫۶ لوکس
کف: ۰٫۱ تا ۰٫۵ لوکس
شدت و توزیع روشنایی در محل کار و محیط اطراف، تأثیر فراوانی بر سرعت، ایمنی و راحتی فرد در درک و انجام کارهای بصری دارند. همه مقادیر عرضهشده در ایزو نور دفتر کار در واقع روشنایی دریافتی هستند. این مقادیر، ایمنی بصری هنگام کار و نیازهای عملکرد بصری را رفع میکنند.
درخشش در واقع حساسیت بصری است که مناطق درخشان موجود در حوزه دید ایجاد میکنند. این میزان درخشش هم میتواند باعث ناراحتی دید شود، هم جلوی دید را بگیرد. درخشش بهخاطر انعکاس روی سطوح هم ایجاد میشود.
نور جهتپذیر برای برجستهکردن اشیا، نمایش ساختار یا بهبود ظاهر افراد حاضر در محیط استفاده میشود. این مورد با عبارت «مدلینگ» هم شناخته میشود. نور جهتپذیر در یک کار بصری، قابلیت دیدهشدن آن را هم بیشتر میکند.
کیفیت نور یک لامپ تقریبا سفید، با دو ویژگی تعیین میشود:
هر دو ویژگی باید موردتوجه قرار بگیرند.
نوری که در طول روز وجود دارد، میتواند همه یا بخشی از روشنایی لازم برای کارهای بصری را تأمین کند. این نور که از منبع طبیعی تأمین میشود، باید در طراحی دفتر کار و نورپردازی محیط اداری موردتوجه قرار بگیرد.
سطح نور پیشنهادی برای هر کاری، همان قوت نور لازم است. قوت نور به ویژگیهای لامپ، شدت روشنایی و محیط بستگی دارد.
روشنایی طوری باید طراحی شود که هم معماری کلی ساختمان را زیباتر جلوه دهد، و هم تأثیر فضاهای داخلی را بیشتر کند. برای رسیدن به این هدف، گزینههای مختلفی وجود دارند، از جمله نورپردازی مستقیم و غیرمستقیم، نورپردازی بهسوی پایین و بهسوی بالا، نورپردازی از دیوارها و همین طور نورپردازی از کف.
امکانات مختلفی هم برای نورپردازی وجود دارند که در ادامه به بعضی از آنها اشاره میکنیم؛ بهطور کلی:
این لامپهای تخلیه با شدت بالا، منبع مناسبی برای نورپردازی غیرمستقیم در فضاهایی هستند که سقف بلندی دارند. اما به درد فضاهایی مانند اتاق کنفرانس یا سالن همایش نمیخورند. چون در چنین فضاهایی باید کنترل آنی روی روشنایی داشته باشیم.
در این بخش به مقایسه متوسط نور محیط اداری در ایران و ایالات متحده میپردازیم. ابتدا استانداردهای نورپردازی بنابر توصیههای سازمان خدمات عمومی ایالات متحده (GSA) را بیان میکنیم، سپس بهسراغ استانداردهای شدت روشنایی طبق توصیه کمیته ملی روشنایی ایران میرویم.
متوسط نور محیط اداری بنابر توصیه سازمان خدمات عمومی ایالات متحده (GSA) عبارت است از:
محل | شدت روشنایی (لومن بر مترمربع) پیشنهادی |
فضای کاری معمولی | ۵۰۰ |
اتاق کنفرانس | ۳۰۰ |
اتاق آموزش | ۵۰۰ |
راهروهای داخلی | ۲۰۰ |
سالن همایش | ۱۵۰ تا ۲۰۰ |
لابی ورودی | ۲۰۰ |
پلکان | ۲۰۰ |
دستشویی | ۲۰۰ |
آشپزخانه | ۵۰۰ |
استانداردهای نور محیط اداری طبق توصیه کمیته ملی روشنایی ایران هم عبارتاند از:
متوسط روشنایی داخلی بنابر توصیه کمیته ملی روشنایی ایران | |
محل | شدت روشنایی (لومن بر مترمربع) پیشنهادی |
فضای کاری معمولی | ۵۰۰ |
اتاق کنفرانس | ۵۰۰ |
اتاق آموزش | ۵۰۰ |
راهروهای داخلی | ۱۵۰ |
سالن همایش | ۵۰۰ |
لابی ورودی | ۱۵۰ |
پلکان | ۱۵۰ |
دستشویی | ۱۰۰ |
آشپزخانه | ۲۰۰ |
البته اعدادی که در جدول بالا آمدهاند، مقادیر پیشنهادی کمیته ملی روشنایی ایران هستند. این کمیته مقادیر حداقلی هم تعیین کرده که رعایت آنها الزامی است.
جمعبندی
در این مقاله ابتدا با فرمول محاسبه شدت روشنایی آشنا شدیم تا درک بهتری از واحد لوکس یا لومن بر مترمربع داشته باشیم. سپس نگاهی به ایزو نور دفتر کار انداختیم. عوامل اصلی در نورپردازی محیط اداری را که عبارتاند از توزیع روشنایی، شدت روشنایی، میزان درخشش، جهتپذیری نور، رنگ نور و سطح، نور روز و قوت نور بررسی کردیم.
در نهایت به استانداردهای متوسط نور محیط اداری بنابر توصیه سازمان خدمات عمومی ایالات متحده و همین طور کمیته ملی روشنایی ایران پرداختیم و آنها را با هم مقایسه کردیم. شما هم اگر میخواهید استانداردهای جهانی نور محیط کار را مطابق ایزو ۸۹۹۵ نسخه ایزو ۲۰۰۲ رعایت کنید، با ما تماس بگیرید تا راهکارهای مناسب و بهصرفهای برای استاندارد دفتر کار در اختیارتان بگذاریم.
ما افتخار میکنیم که مکان مورد نظر شما را بررسی و برای تصمیم گیری در کنارتان باشیم
جهت هماهنگی برای بازدید از منزل، محل کار یا دفتر تجاری شما، شماره ۲۶۶۰۳۱۴۴ ۰۲۱ برای شما در نظر گرفته شده است.