اگر به بازدید از ساختمان های مختلف در طول تاریخ علاقه مند بوده باشید حتما متوجه تفاوت ها و نوع معماری خاص هرکدام، که گاها منطقه با منطقه متفاوت است، شده اید. همین تنوع در ساختارها موجب شده سبک های معماری متنوعی در هر دوره معرفی شود و ساختمان های به یادماندنی به جای بگذارد. در این مطلب به معرفی سبک معماری رنسانس که یکی از مطرح ترین و پرطرفدارترین سبک های معماری در طول تاریخ بوده است اشاره خواهیم کرد.
تاریخچه معماری رنسانس
رنسانس از اوایل قرن 14 در قلب ایتالیا، از شهر فلورانس، متولد شد. با وجود اینکه این سبک معماری خیلی جدید بود اما خیلی زود به کل اروپا پخش شد و به یک سبک مدرن تر و کلاسیک تر نسبت به سبک معماری گوتیک که پیش از آن مطرح بود تبدیل گردید. هرچند نمی توان الهام گرفتن از سبک معماری یونان باستان و رومیان را در این سبک معماری ندیده گرفت. تمرکز معماری رنسانس به روی توازن، تناسب، نظم و هندسه بود. درست همانطور که در معماری باستان کلاسیک به ویژه در روم باستان به چشم می خورد. سبک رنسانس بین قرن 14 و 16 میلادی متداول بوده است و پس از آن جای خود را به سبک معماری باروک داد.
فیلیپو برونلسکی (Filippo Brunelleschi)، معمار اهل فلورانس ایتالیا، اولین کسی است که با ساخت کلیسای جامع فلورانس به سبکی جدید و متفاوت، اولین ساختمان به سبک معماری رنسانس را در جهان ساخت و نام خود را بعنوان خالق این سبک ماندگار کرد.
ویژگی های سبک معماری رنسانس
همانند هر سبک معماری، سبک رنسانس نیز ویژگی های خاص خودش را دارد که آن را از سایر سبک ها متمایز کرده، به طوری که احتمالا با دانستن این ویژگی ها به راحتی بتوانید ساختمانی که به سبک رنسانس ساخته شده را شناسایی کنید. این ویژگی ها شامل موارد زیر می شود:
- ساختار مستطیلی
ساختمانی که به سبک رنسانس طراحی شده باشد از همان پلان اولیه تمامی ویژگی های این سبک معماری را دارد. پلان ساختمان های این سبکی مستطیلی شکل است و همه چیز در آن به شکلی متقارن و موازی در نظر گرفته می شود.
- استفاده از ستون
با الهام از معماری یونان باستان و روم باستان، در سبک معماری رنسانس از ستون ها بعنوان بخشی از ساختار اصلی ساختمان استفاده می شود. این ستون ها هم نقش پشتیبانی از لایه بالایی ساختار را بعهده دارند، هم توازن و تقارن بیشتری در طراحی ایجاد می کنند و در نهایت ظاهری متفاوت و خاص به ساختار می بخشند.
ستون ها از اصلی ترین مشخصه های معماری سبک رنسانس هستند.
- گنبد
یکی از مهم ترین مشخصه های معماری رنسانس، وجود گنبد است. گنبدی که با تماشای ظاهر ساختمان به چشم می خورد و به خوبی مشخص می کند این ساختمان به سبک رنسانس ساخته شده است. این در حالیست که تا پیش از روی کار آمدن این سبک معماری، اغلب سقف ها بلند و زاویه دار ساخته می شدند نه کوتاه و دایره ای.
- سقف صاف و نقاشی شده
سقف ها در سبک معماری رنسانس صاف و بسته طراحی می شود. این در حالیست که در گذشته در قرون وسطا اغلب سقف ها باز طراحی می شدند. همچنین سقف های معماری رنسانس با نقاشی های مختلفی مزین می شوند که این بخش از هنر این دوره نیز به نمایش گذاشته شود.
- نمای متقارن
یکی دیگر از ویژگی ها که پیش از هر چیزی رنسانس بودن سبک معماری یک ساختمان را نشان می دهد، نمای اصلی آن است که در نگاه اول دیده می شود. نمایی متقارن که با توازن خاصی در هر دو سمت طراحی شده. اگر یک خط عمودی در وسط نمای ساختمان بکشید، ستون ها، پنجره ها و تمام ساختاری که در یک سمت می بینید کاملا به طور موازی در سوی دیگر قرار گرفته.
- پنجره های طاق دار
برخلاف سبک معماری گوتیک که همه چیز در آن زاویه دار و نوک تیز طراحی شده، در سبک رنسانس تقریبا هیچ چیزی زاویه ندارد. خطوط خمیده اصلی ترین ویژگی این سبک معماری خواهد بود. پنجره های طاق دار نمونه ای از این ویژگی هستند. اگرچه خود پنجره ها اغلب مستطیلی شکل هستند اما طوری طراحی شده اند که این توازن در خمیده بودن در همه جای این سبک معماری به چشم بیاید.
- جزییات و حکاکی ها
ویژگی دیگری که در بسیاری از نمونه های معماری رنسانس به چشم می خورد زرق و برق ایجاد شده با اصافه کرده جزییات هنری و حکاکی های مختلف است. چه در نمای داخلی چه نمای خارجی یک ساختمان به سبک رنسانس، با کمی توجه و دقت به خوبی این جزییات ریز و ظریف به چشم می آید. در کنار نقاشی های روی سقف، این حکاکی های دیوارها هستند که جلوه خارق العاده ای به این سبک معماری بخشیده اند. علاوه بر حکاکی ها، به کار گرفتن آثار هنری نظیر مجسمه ها در ظاهر و ساختار یک ساختمان به سبک رنسانس نیز مرسوم بوده است.
- محوریت مذهبی
اغلب کلیساها در این دوره به سبک رنسانس ساخته شدند. به طوری که به نظر می رسد این سبک بیشتر محوریت مذهبی داشته باشد.
5 نمونه سبک معماری رنسانس
- کلیسای جامع فلورانس (Florence Cathedral)- فلورانس- ایتالیا
بدون شک مشهورترین نمونه معماری رنسانس کلیسای جامع فلورانس است که اولین اثر ساخته شده به این سبک لقب گرفته است. برخی این ساختار را با نام معمار آن، فیلیپو برونلسکی، می شناسند و برخی دیگر آن را کلیسای روح مقدس می خوانند. کلیسای جامع فلورانس بین سال های 1428 الی 1434 ساخته شده است.
کلیسای جامع فلورانس اولین نمونه بنا با معماری رنسانس محسوب می شود.
- کلیسای سن پیتر (Basilica of St.Peter)- واتیکان- ایتالیا
کلیسای سن پیتر مشهورترین کلیسای واتیکان و بزرگترین کلیسای جهان است که در سال 1626 ساخته شده است. هرچند ساخت این کلیسا تقریبا 120 سال طول کشید. کلیسای سن پیتر یکی از شناخته شده ترین نمونه های سبک معماری رانسانس به شمار می رود.
کلیسای سنت پیتر بزرگترین و مشهورترین نمونه معماری رنسانس است.
- کلیسای سیستین (Sistine Chapel)- واتیکان- ایتالیا
کلیسای سیستین در واتیکان محل اقامت رسمی پاپ است که در سال 1508 ساخته شده است. از مشهورترین ویژگی های این کلیسا علاوه بر سبک معماری آن، نقاشی آفرینش آدم، اثر معروف میکل آنژ است که روی سقف آن به تصویر کشیده شده است.
کلیسای سیستین یکی از برجسته ترین نمونه های معماری رنسانس است که با نقاشی های دیواری بسیار زیبا از هنرمندان مشهور مزین شده است.
- کاخ پیتی (Palazzo Pitti)- فلورانس- ایتالیا
کاخ پیتی از نمونه های مهم سبک معماری رنسانس محسوب می‌شود. این کاخ که در سال 1549 ساخته شده در قرن 18 برای مدتی مقر ناپلئون بوده است.
اگرچه به اندازه نمونه های دیگر شناخته شده نیست، اما از جمله نمونه سبک معماری رنسانس است که با محوریت غیرمذهبی ساخته شده است.
- ال اسکوریال (El Escorial)- مادرید- اسپانیا
اگرچه اغلب نمونه های معماری رنسانس در ایتالیا به چشم می خورد، اما این سبک معماری در سایر کشورهای اروپایی نیز شهرت داشته است. از جمله نمونه های آن می توان به ال اسکوریال اشاره کرد که در شهر مادرید ساخته شده و مقر پادشاهی اسپانیا در اواخر سال های 1500 بوده است.
ال اسکوریال یک نمونه بارز سبک رنسانس که خارج از کشور ایتالیا قرار گرفته است.
جمع بندی
سبک معماری رنسانس، که معماری نوظهور محسوب می شد، تولدی دوباره در سبک های معماری به شمار می رفت. یک معماری که ظاهری آرام تر به ساختمان می بخشد و اغلب برای اماکن مذهبی مورد استفاده قرار گرفته است. نمونه های مختلفی از این سبک معماری در سراسر جهان و اغلب کشورهای اروپایی به چشم می خورد. هرچند مطرح ترین آن ها در کشور ایتالیا وجود دارند چرا که محل تولد این سبک معماری بوده است.
