همیشه از آتش سوزی به عنوان یکی از عوامل مهم که در محیط های بسته باعث خسارات جانی و مالی می گردد ، نام برده می شود. به همین جهت در هنگام احداث بناها و پس ازآن ، برخی نکات ایمنی رعایت می شوند تا خسارات حاصل از آتش سوزی های احتمالی به پایین ترین حد برسند. یکی از این موارد ، استفاده از درب های ضد حریق است که می تواند نقش مهمی در این راستا ایفا کند.
در این مقاله سعی می کنیم در مورد درب های ضد حریق به تفصیل صحبت کنیم. همچنین در رابطه با انواع مختلف درب های ضد حریق نیز اطلاعاتی را در اختیار شما خواهیم گذاشت.
درب ضد حریق چیست؟
اساسا درب ضد حریق با هدف جلوگیری از گسترش آتش به هنگام آتش سوزی در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. این درب ها همچنین مانع گسترش دود نیز می شوند. البته نمی توان گفت که این نوع درب ها کاملا در برابر آتش ایمن هستند اما مقاومتی که این درب ها در مقابل آتش از خود نشان می دهند می تواند امکان خروجی ایمن را برای ساکنین فراهم کند.
درجه مقاومت درب در برابر آتش ، مدت زمان مقاومت درب را مشخص می کند. طبیعتا هرچه درجه مقاومت بالاتر باشد ، گسترش آتش بین قسمت های مختلف ساختمان با سرعت کمتری انجام می گیرد.
درب های ضد حریق در آزمایشگاه های پیشرفته که شرایط آتش سوزی واقعی را شبیه سازی می کنند ، مورد آزمایش قرار می گیرند. با توجه به عملکرد درب در هنگام آزمایش ، آزمایشگاه درب را مورد تایید قرار می دهد و برای آن یک گواهی مبنی بر استاندارد بودن آن صادر می شود.
در کشورهای مختلف ، معیارهای متفاوتی ، روش ها و اصول آزمون ها را مشخص می کنند. دو استاندارد معتبر که در بسیاری از کشورها تایید شده اند و مورد استفاده قرار می گیرند ، استانداردهای EN و NFPA هستند.
درب های ضد حریق چه کاربردهایی دارند؟
درب های ضد حریق با ایجاد یک سیستم ایمنی غیرفعال در هنگام آتش سوزی با محدود کردن گستره آتش برای یک مدت زمان نسبتا طولانی از ساختمانها محافظت می کنند. این درب ها باعث می شوند که ساکنین بتوانند از راهروهایی که هنوز تحت تاثیر آتش سوزی قرار نگرفته اند ، از ساختمان خارج شوند. عدم وجود این درب ها منجر به گسترده شدن سریع آتش میشود ، به طوری که راه های خروجی به سرعت بسته میشوند.
این درب ها می توانند باعث نجات جان افراد شوند. یک درب ضد حریق استاندارد می تواند به عنوان دیواری که بین مرگ و زندگی قرار گرفته است ، عمل کند. علاوه بر این ، با جلوگیری از گسترش آتش باعث می شود که از تاثیرات اقتصادی مخرب آتش سوزی ها نیز کاسته شود.
این نوع درب ها می توانند در عملیات نجات و یا اطفا حریق ، فرصت بیشتری را به آتش نشانان و سایر نیروهای امدادی هدیه دهند. استفاده از این نوع درب ها یک الزام قانونی برای برخی مراکز خاص مانند ساختمان های تجاری و مراکز بهداشتی درمانی محسوب می شود؛ اما علاوه بر این نوع ساختمان ها در ساختمان های اداری ، مراکز فرهنگی آموزشی و منازل مسکونی نیز این نوع دربها بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع مختلف درب های ضد حریق
امروزه انواع مختلفی از درب های ضد حریق تولید می شوند. دسته بندی انواع آن ها می تواند از جهات مختلفی انجام گیرد. این درب ها از جهت نوع مواد استفاده شده در آن ها ، میزان مقاومت در برابر آتش و برخی معیارهای دیگر تقسیم بندی می شوند. در ابتدا به تقسیم بندی درب های ضد حریق بر اساس متریال مورد استفاده در آن ها می پردازیم:
درب ضد حریق شیشه ای
باور اینکه از یک درب شیشه ای برای محافظت در برابر آتش استفاده شود ، کمی دشوار است؛ اما امروزه به لطف فناوری های پیشرفته ، این نوع درب ها به مانند سایر انواع درب های ضد حریق می توانند ایمنی مناسبی در برابر آتش ایجاد کنند. البته باید این موضوع را موردتوجه قرار داد که شیشه استفاده شده باید تمام آزمایش های مرتبط با آتش سوزی را پشت سر گذاشته باشد و هر نوع شیشه ای نمی تواند ایمنی مطلوبی را ایجاد کند.
درب های شیشه ای ضد حریق در طبقه E قرار داده می شوند. این علامت اختصاری به این معناست که این نوع درب ، تنها در برابر گسترش آتش و دود مقاوم است و در جلوگیری از انتقال گرما نمی تواند نقشی ایفا کند. به علاوه این نوع درب ها اجازه عبور نور و امکان حداکثر دید را به ساکنین ساختمان می دهند. درب های شیشه ای می توانند در برابر حرارتی با دمایی معادل 1600 درجه فارنهایت مقاومت کنند ، درحالی که این عدد برای یک شیشه استاندارد معمولی ، تنها 250 درجه فارنهایت است. درب های شیشه ای ضد حریق می توانند تا 120 دقیقه مانع گسترش آتش شوند.
درب ضد حریق چوبی
این نوع درب ها معمولا در ساختمان های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرند. درب های ضد حریق چوبی به لحاظ میزان مقاومتی که در برابر آتش از خود نشان می دهند به سه دسته تقسیم می شوند. دسته ای با کمترین میزان مقاومت ، دسته ای با مقاومت متوسط و دسته ای که می تواند در برابر آتش ، بسیار مقاوم باشد و ایمنی بالایی را فراهم نماید. چهارچوب این نوع درب ها معمولا از فولاد ساخته می شود.
درب های ضد حریق چوبی معمولا در کلاس FD طبقه بندی می شوند. میزان مقاومت این درب ها در برابر آتش به عنوان پسوندی در کنار علامت FD ذکر می شود. برای مثال یک درب ضد حریق چوبی FD30 می تواند به مدت سی دقیقه در برابر آتش مقاومت کند. این اعداد بر اساس نتایج آزمایش هایی که بر روی درب انجام شده است ، به دست می آیند. در این آزمایشات ، کارایی درب در تمام قسمت ها ازجمله قاب درب و خود قسمت چوبی ، مورد آزمون قرار می گیرد.
درب ضد حریق فولادی
این نوع درب ها معمولا ایمنی مطلوبی برای ساکنین ایجاد می کنند؛ اما از این نوع درب ها به دلایل زیباشناختی ، کمتر در ساختمان های مسکونی استفاده می شود و اکثرا در اماکن صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می گیرند. البته امروزه انواعی از این درب ها در بازار دیده می شود که تا حدی به جنبههای ظاهری آن ها نیز توجه شده است.
همچنین ، بر اساس یک دسته بندی کلی درب های ضد حریق را به لحاظ مقاومت در برابر آتش ، دود و حرارت به 3 سطح مختلف تقسیم می کنند:
- کلاس E
این نوع درب ها تنها در برابر آتش و دود مقاومت می کنند و نمی توانند مانع انتقال گرما شوند.
- کلاس EW
درب های ضد حریق این سطح ، علاوه بر مقاومت در مقابل آتش و دود تا حدی در برابر گرما نیز مقاوم اند و نسبت به درب های سطح E گرمای کمتری را منتقل می کنند.
- کلاس EI
این نوع درب ها در برابر آتش ، دود و گرما کاملا مقاوم هستند و بالاترین سطح محافظت را فراهم می کنند.
درب های ضد حریق چه مزایا و معایبی دارند؟
استفاده از درب های ضد حریق ازجمله موارد ایمنی است که کمتر به آن توجه می شود. در برخی کشورها و برای بعضی از ساختمان ها استفاده از این نوع درب ها الزامی است؛ اما به طورکلی مالکان ساختمان ها روی خوشی به این نوع درب ها نشان نمی دهند. همچنین در منازل مسکونی نیز استفاده از این نوع درب ها چندان موردتوجه قرار نمی گیرد. شاید بتوان دو علت اساسی برای این استقبال کم نام برد.
مورد اول اینکه جامعه در مورد میزان کارایی و اثربخشی این نوع درب ها هنوز با سوالاتی مواجه است و در مورد ایمنی ای که این درب ها ایجاد می کنند ، مطمئن نیست؛ اما نکته مهم تر ، هزینه استفاده از این نوع درب هاست. اگر بخواهیم مهم ترین عیب درب های ضد حریق را نیز برشماریم ، باز همین مسئله هزینه است که به میان خواهد آمد.
با توجه به مواد مورد استفاده و فرایند تولید این درب ها ، هزینه نهایی برای مشتریان بالا می رود و همین موضوع منجر به کاهش استفاده از درب های ضد حریق شده است. به هرروی ، باید گفت که درب های ضد حریق در عمل می توانند در برابر آتش از ساکنین و خود ساختمان محافظت نمایند و بهتر است که دست کم در برخی ساختمان ها که با توجه به نوع کاربری ، احتمال آتش سوزی در آن ها بالاست ، درب های ضد حریق استاندارد مورد استفاده قرار گیرند.