شاید تا چند سال پیش رعایت اصول طراحی داخلی در ساختمان‌هایی که ساخته می‌شدند، چندان هم نبود؛ اما این روزها شاهد هستیم که به اصول طراحی توجه ویژه‌ای می‌شود. این موضوع جنبه‌های مثبت زیادی دارد و یکی از مهمترین آن‌ها، کاربردی‌تر شدن ساختمان‌ها خواهد بود. طراحی سرویس بهداشتی یکی از مهمترین بخش‌های طراحی داخلی یک ساختمان اداری یا مسکونی است که نباید از آن غافل شد.
در حالت کلی طراحی داخلی ساختمان‌های اداری و مسکونی تفاوت‌های زیادی با هم دارند، اما در این میان برخی نقاط اشتراک هم وجود دارند. یکی از این موارد، طراحی سرویس بهداشتی است که اصول و قواعد آن برای ساختمان‌های اداری و مسکونی، شباهت‌های زیادی با هم دارند.
همه بخش‌های یک ساختمان باید طراحی مناسبی داشته باشند و سرویس بهداشتی هم از این موضوع استثنا نیست. اهمیت طراحی سرویس بهداشتی این روزها باعث شده تا معماران و طراحان دکوراسیون، توجه خاصی به این بخش داشته باشند.
طراحی اصولی سرویس بهداشتی
طراحی اصولی سرویس بهداشتی موضوعی است که از نظر افراد زیادی بی‌معناست، درصورتی‌که آن‌ها از اهمیت این طراحی و چینش اجزای سرویس بهداشتی هیچ اطلاعاتی ندارند.
سرویس بهداشتی علاوه بر جنبه کاربردی، باید از نظر زیبایی‌شناختی هم وضعیت خوبی داشته باشد. یکی از نکات مهمی که باید در طراحی سرویس بهداشتی رعایت شود، این است که نباید توالت مستقیماً جلوی درب ورودی قرار گیرد؛ چرا که این موقعیت جلوه خوبی به سرویس بهداشتی نمی‌دهد.
یکی دیگر از اصول طراحی سرویس بهداشتی این است که روشویی باید در موقعیتی باشد که نزدیک‌ترین دسترسی به درب خروجی برای آن فراهم شود. این موقعیت در سرویس بهداشتی باتوجه‌به ابعاد آن و محل قرارگیری توالت، مشخص می‌شود.
توجه داشته باشید که اگر حمام و دستشویی در یک محیط قرار دارند، باید به کمک جداکننده‌ها این دو محیط را از هم تفکیک کنید. هرچند که هر دو آن‌ها از نظر طراحی کلی یکسان هستند، اما برای رعایت مسائل بهداشتی و البته زیبایی‌شناختی، بهتر است از هم جداشونده.
در نهایت هم باید اشاره کنیم که در یک سرویس بهداشتی علاوه بر توالت و روشویی، باید تجهیزات دیگری مانند شلف یا آینه هم وجود داشته باشد که نوع و ابعادشان باتوجه‌به ابعاد و نوع طراحی سرویس بهداشتی مشخص می‌شود.
ابعاد استاندارد طراحی سرویس بهداشتی
اولین اصل در استانداردهای طراحی سرویس بهداشتی رعایت ابعاد آن است. سرویس بهداشتی را باید متناسب با ابعاد ساختمان طراحی کرد و استفاده از سرویس بهداشتی بزرگ در ساختمانی با ابعاد کوچک چندان منطقی نیست.
توجه کنید که حداقل اندازه استانداردی که برای ساخت سرویس بهداشتی مشخص شده است، 110 در 110 سانتی‌متر است. البته مه این اعداد برای کسانی که معلولیت دارند کمی بیش‌تر است و به 150 در 170 سانتی‌متر می‌رسد.
ابعاد 110*150، 95*170 و 90*180 هم برای ساخت سرویس بهداشتی مناسب هستند، اما در نهایت ابعاد باید باتوجه‌به متراژ ساختمان، معین شود. در مورد ارتفاع هم باید حداقل 210 سانتی‌متر را در نظر داشته باشید و ارتفاع‌های کوتاه‌تر کاربری این محیط را با مشکل مواجه خواهد کرد.
یکی دیگر از نکات مهم عرض درب ورودی سرویس بهداشتی است که تأثیر زیادی در کاربری آن خواهد داشت. این درب نباید از 70 یا 80 سانتی‌متر کوچک‌تر باشد. در مورد عرض درب ورودی دقت کنید که باید به حداقل به‌اندازه‌ای باشد که یک صندلی چرخ‌دار به‌راحتی از آن رد شود.
نورپردازی سرویس بهداشتی
در طراحی سرویس بهداشتی میزان و نوع نورپردازی اهمیت زیادی دارد. توجه کنید که محیط سرویس بهداشتی بسته و نسبتاً کوچک است و اگر نورپردازی خوبی برای آن انجام نشود، محیط دلگیری ایجاد خواهد شد. خوشبختانه روش‌های زیادی برای انجام این کار خواهید داشت. اولین روش طراحی پنجره برای ورود نو است که تأثیر زیادی در دلباز نشان‌دادن محیط سرویس بهداشتی خواهد داشت.
در کنار نور طبیعی روز می‌توانید برای ساعاتی که نور خورشید وارد سرویس نمی‌شود از انواع نورپردازی مصنوعی استفاده کنید. نورپردازی مخفی، نورپردازی تأکیدی یا نورپردازی معمولی را می‌توان در سرویس بهداشتی به کار برد.
یکی از ایده‌های جذابی که می‌توانید برای سرویس بهداشتی به کار ببرید، نورپردازی تأکیدی روی آینه یا شلف‌ها است. این کار جذابیت خاصی به محیط می‌دهد.
تهویه سرویس بهداشتی
سرویس بهداشتی در هر ساختمانی بیش‌تر از بقیه قسمت‌ها در معرض رطوبت است. به این موضوع راکد ماندن هوا را هم اضافه کنید و نتیجه جو ناسالمی خواهد بود که برای سلامتی ساکنین ضرر زیادی دارد.
به همین منظور است که نصب تهویه و تعبیه پنجره‌ها در سرویس بهداشتی اهمیت زیادی دارد. سعی کنید از سیستم‌های تهویه باقدرت بالا استفاده کنید که توان تهویه هوا را باتوجه‌به ابعاد محیط سرویس بهداشتی داشته باشند.
تعبیه پنجره هم یکی از راه‌های مؤثر برای تهویه هوای سرویس بهداشتی است، اما دقت کنید که پنجره به‌تنهایی نمی‌تواند هوا را تهویه کند. عموماً پنجره‌ها را برای کمک به سیستم تهویه در نظر می‌گیرند. بهتر است برای نتیجه بهتر، پنجره و سیستم تهویه را در نزدیکی هم قرار دهید که عملکردشان تکمیل‌کننده یکدیگر باشد.
طراحی بصری سرویس بهداشتی
تا اینجا بیش‌تر اصول و قواعدی که برای طراحی سرویس بهداشتی نیاز بودند را بررسی کردیم، اما بیاید در ادامه به مباحث زیبایی‌شناختی و طراحی بصری این محیط بپردازیم.
برای این محیط بهترین انتخاب کاشی و سرامیک خواهد بود؛ چرا که دیوارها، کف و حتی سقف دائماً در معرض رطوبت هستند. ابعاد این کاشی‌ها باید باتوجه‌به ابعاد سرویس بهداشتی مشخص شود و این موضوع بیش‌تر به سلیقه شما در استفاده از کاشی‌های بزرگ یا کوچک بستگی دارد.
همان‌طور که اشاره کردیم در سرویس بهداشتی علاوه بر توالت، دوش، روشویی و پنجره‌ها باید تجهیزات دیگری هم نصب شوند. کمد، آینه و شلف از جمله تجهیزاتی هستند که وجودشان در سرویس بهداشتی ضروری است. در نهایت باید اشاره کنیم که طرح و رنگ، کاشی‌ها، شلف‌ها، آینه‌ها و کمدها باید به نحوی با هم همخوانی داشته باشند.
نتیجه‌گیری
همه این موارد را بررسی کردیم که اهمیت طراحی سرویس بهداشتی را بیش‌ازپیش نشان دهیم. دقت کنید که طراحی این محیط نیاز به سلیقه، خلاقیت، ایده‌های جدید و البته دانش خواهد داشت. بهتر است از افراد باتجربه در این زمینه کمک بگیرید و دقت داشته باشید که رعایت استانداردها می‌تواند هم در هزینه‌های شما صرفه‌جویی کند، هم باعث زیبا و کاربردی‌تر شدن این محیط شوند.
