تاثیر نور در معماری یکی از موضوعات مهم در بحث زیبایی‌شناسی است. زیبایی منزل با وجود پرتو نور و روشنایی، معنا و مفهوم می‌گیرد و عدم وجود آن باعث مخفی شدن زیبایی‌ها شده و تاثیر منفی در معماری ساختمان می‌گذارد.
بنابراین نورپردازی در هنر معماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا، معماران از دو روش نورپردازی طبیعی و مصنوعی در منازل استفاده می‌کنند. حال اینکه نقش نور در معماری تا چه اندازه مهم است را در ادامه مطلب به صورت جامع توضیح داده‌ایم. با ما همراه باشید.
تاثیر پنجره در تامین نور فضا
نور طبیعی فضاهای بسته از طریق پنجره‌های استاندارد تامین می‌شود. با استفاده از پنجره می‌توان هوا و نور را به داخل ساختمان آورد و آرامش خاصی به محیط آن بخشید. بنابراین نور و هوای لازم با وجود پنجره به فضای داخل منتقل می‌شود و زمینه بالا بردن بهداشت محیط را فراهم می‌کند.
علاوه بر این، پخش نور در فضا تاثیر زیادی بر بهبود وضعیت روانی افراد می‌گذارد، به همین خاطر وجود آن به یکی از ملاک‌های اصلی خریداران مسکن تبدیل شده است.
البته اگر پنجره از موقعیت و کیفیت لازم برخوردار نباشد، نمی‌تواند انتظارات معمول ما را برآورده کند. پنجره‌های استاندارد علاوه بر اینکه عامل اصلی روشنایی داخل ساختمان هستند، باعث کنترل سرمایش و گرمایش محیط و همین‌طور کنترل صدا می‌شوند.
به‌طورکلی، می‌توان گفت که پنجره یکی از عناصر مهم ساختمان و تامین‌کننده اصلی نور آن است.
میزان نور استاندارد مورد نیاز هر فضا
میزان نور فضا بر روی بینایی تاثیر می‌گذارد؛ به همین خاطر باید تدبیری اندیشید تا ظرفیت ورودی نور به پیرامون ما در حد استاندارد باشد. در کل، برخی از افراد تصور می‌کنند هر فضایی باید مملو از نور و روشنایی باشد و برخی دیگر نیز علاقه به قرارگیری در فضاهای کم‌نور دارند که هر دو مورد کاملاً اشتباه است؛ چراکه باعث بروز مشکلات جسمانی و روانی در افراد می‌شود. توجه داشته باشید، برای هر فضایی باید میزان مناسبی از نور را در نظر گرفت.
در ادامه به روشنایی لازم بخش‌های مهم منزل اشاره کرده‌ایم:
- میزان نور استاندارد در آشپزخانه
آشپزخانه یکی از محیط‌های پر رفت‌وآمد منزل است که به نورپردازی با هر دو روش طبیعی و مصنوعی نیاز دارد. معماران تا حد امکان، از پنجره جهت روشنایی آشپزخانه استفاده می‌کنند.
نورپردازی مصنوعی آن نیز با توجه به کوچک یا بزرگ بودن آشپزخانه صورت می‌گیرد. به‌طورکلی، میزان نور لازم در این محیط بایستی بین 300 الی 750 لوکس باشد.
- میزان نور استاندارد در اتاق خواب
اتاق خواب یکی دیگر از بخش‌های مهم منزل است که به نور زیادی نیاز دارد. بسیاری از کارهای روتین ما مانند مطالعه کردن در این فضا صورت می‌گیرد. به همین دلیل، اگر میزان نور محیط آن به حد استاندارد نرسد، باعث آسیب جدی به بافت چشم می‌شود.
بنابراین معماران برای افزایش روشنایی، از روش‌های رایج مانند پنجره و تجهیزات نورپردازی مختلف استفاده می‌کنند. در کل، حداقل میزان نور برای این محیط 200 لوکس و حداکثر آن، 300 لوکس برآورد شده است.
- میزان نور استاندارد در حال و پذیرایی
بخش قابل‌توجهی از نور حال و پذیرایی با استفاده از پنجره و لوستر تامین می‌شود. عناصری هم مانند آباژور و تجهیزات مختلف می‌توانند بر روشنایی محیط تاثیر بگذارند. میزان استاندارد نور این محیط بایستی حدود 200 لوکس باشد تا فضای آن به محیطی جذاب و روح‌بخش تبدیل شود.
بررسی جهت های نور در ساختمان
پنجره بنا بر نظر معمار ممکن است در هر جهتی نصب شود که هر سمت آن بازتاب‌دهنده یک نوع نور است. در قسمت زیر به بررسی تاثیر نور در معماری در جهت‌های مختلف ساختمان پرداخته‌ایم:
- جهت شمال نور در ساختمان
نصب پنجره در جهت شمال دارای مزایا و معایبی است. درواقع، قرارگیری پنجره در سمت شمال باعث انعکاس حداکثری نور در داخل ساختمان می‌شود که این موضوع منجر به سلب آسایش افراد ساکن در منزل خواهد شد.
بهترین کار این است که نور در جهت شمال را با منابع دیگر روشنایی در فضا ترکیب کرد تا اعتدال لازم برقرار شود.
- جهت جنوب نور در ساختمان
نور جنوبی باعث تشکیل سایه می‌شود؛ به همین خاطر نصب پنجره در این جهت، جلوه زیبایی به محیط آن می‌بخشد. پنجره‌های اتاق نشیمن را می‌توان در این جهت قرار داد و با کمک آن بر زیبایی منظره اطراف آن افزود.
این موضوع باعث شده است که بسیاری از معماران مایل به طراحی پنجرهها در سمت جنوب باشند.
- جهت غرب نور در ساختمان
نصب پنجره در جهت غرب، کار چندان مناسبی نیست؛ زیرا تابش نور در این قسمت به حداقل می‌رسد و درنتیجه، روشنایی لازم وارد ساختمان نمی‌شود.
به این ترتیب، محیط‌های سمت غروب مورد تابش حداکثری خورشید قرار نمی‌گیرند؛ به همین خاطر طراحان تمایلی به نصب پنجره در این سمت ندارند.
- جهت شرق نور در ساختمان
نور شرق نخست بازمی‌گردد و سپس به حالت غبار منعکس می‌شود که این تابیدن همراه با گرما است. این جهت، به دلیل اینکه روشنایی زیادی در صبح دارد، مناسب مکان‌هایی مانند اتاق خواب و آشپزخانه است.
بنابراین اگر می‌خواهید روشنایی و گرمای لازم را وارد منزل کنید، بهتر است پنجرهها را در سمت شرق نصب کنید. در کل، با نصب پنجره در جهت مناسب می‌توان بر تاثیر نور در معماری افزود و پروژه‌های عمرانی خود را با رعایت اصول حرفه‌ای به اتمام رساند.
سخن پایانی درباره تاثیر نور در معماری
اهمیت تاثیر نور در معماری بر کسی پوشیده نیست. ما بدون نور و روشنایی نمی‌توانیم هیچ جسمی را ببینیم؛ به همین خاطر وجود آن در هر فضایی واجب و ضروری است. برای انعکاس نور می‌توان از منابع طبیعی و مصنوعی مختلف استفاده کرد که معماران به انعکاس نور به‌صورت طبیعی علاقه دارند. نورپردازی هوشمند ضمن زیباسازی محیط، باعث گرمای آن نیز می‌شود و به‌خوبی می‌تواند سایه اجسام را منعکس کند. این انعکاس سایه وسایل و طیف نوری زیبا نیز بر جذابیت محیط و آرامش حاکم بر آن می‌افزاید.
